top of page

          Αγιογραφία Υαλογραφική ψηφιδογραφία

 

Από τον δίσκο "Τα Παλληκάρια" συνθέτης Σωτήρης Ρεμπάπης
1ο Ιστορία αγάπης Στίχοι: Ε. Βακαλό
2ο Η Φλόγα και η στάχτη των ματιών σου Στίχοι: Γ. Σαραντάρη
3ο Ηταν Μια μέρα γελαστή Στίχοι: Γ. Σαραντάρη
 
 
 
 
 
 
Κατάγεται από τα Χανιά της Κρήτης και η πορεία της στην τέχνη της υαλογραφικής ψηφιδογραφίας άρχισε και καλλιεργήθηκε εδώ και περίπου 15 χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Η υαλογραφία θεωρείται αναγεννήσιμη τέχνη η οποία παρήκμασε τον 17ο αι. Η ψηφιδογραφία είναι δική της τεχνική, πραγματοποιεί έτσι τη συνένωση της υάλου με την γραφή της ψηφίδος. Ακολουθεί την επικρατέστερη τεχνική χρησιμοποιώντας μικρούς ή μεγάλους υαλοπίνακες στις επιφάνειες των οποίων σχεδιάζει κι ακολούθως τοποθετεί παχύρρευστα ή αραιότερα χρώματα, τα αποκαλούμενα ψυχρά σμάλτα. Χίλιες περίπου δημιουργίες περιλαμβάνονται στο ενεργητικό της, εμπνευσμένες από τον αρχαιοελληνικό -αιγυπτιακό και μυκηναϊκό πολιτισμό, την αιγαιοπελαγίτικη τέχνη και ζωή, τη γενοκτονία των Ποντίων, τη βυζαντινή παράδοση, το περιβάλλοντα χώρο κι από την παράδοση διαφόρων ελληνικών περιοχών.Τηλ. επικοινωνίας: 2310 732158, 6932 208142, 6936 844885.
 

Το Υαλογραφικό Εργο της Βασιλικής Κ. Βιρουράκη

 

Η κ. Βασιλική Βιρουράκη που γεννήθηκε και κατοικεί στη Θεσσαλονίκη, μετέρχεται δέκα περίπου χρόνια το επάγγελμα της υαλογράφου δημιουργώντας διάφορες παραστάσεις τόσο του φυτικού και ζωικού βασιλείου και της νεκρής φύσης όσο και διάφορες εικονογραφικές συνθέσεις από την παράδοση της Ορθόδοξης Ανατολής.

                Πρόκειται για την τεχνική της υαλογραφίας γνωστή από παλαιότερους χρόνους, η οποία με τη βοήθεια απλών υαλοπινάκων και διαφόρων παχύρευστων ή αραιών χρωμάτων επιτυγχάνει θαυμαστά αποτελέσματα. Τα αρχαιότερα δείγματα αυτής της τεχνικής προέρχονται από την αιγυπτιακή και μεσοποτάμια τέχνη. Υαλογραφημένα ακόμη αντικείμενα και κυρίως αγγεία άφησε (όχι μόνο η περσική και η ασσυριακή τέχνη) αλλά και η μυκηναϊκή περίοδος ως τη ρωμαϊκή και ελληνιστική εποχή, πολλά από τα οποία θαυμάζονται και σήμερα σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές.

                Ειδικότερα κατά τους βυζαντινούς χρόνους η υαλογραφία αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιώντας χρώματα από βορικοπυριτικές ενώσεις χρωματισμένων μεταλλικών οξειδίων μαγγανίου, κοβαλτίου, ουρανίου, μολύβδου, κ.α. Τις ενώσεις αυτές και σε διάφορες αναλογίες ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό, λειότριβαν σε γουδιά ιγδία από αχάτη και ανακάτωναν με νερό, ξύδι και τερεβινθέλαιο ή απόσταγμα λεβάντας και ακολούθως τα χρησιμοποιούσαν για τη διακόσμηση υάλινων ή άλλων αγγείων προσθέτοντας βορικά άλατα. Ακολούθως τα έψηναν σε κεραμικούς φούρνους αφού τα προστάτευαν με πυρίμαχη γη ώστε να εμποδίζεται η άμεση επίδραση φλογών σ αυτά και μεταλλικών ατμών. Τα χρώματα ήσαν διαφανή ή αδιαφανή ανάλογα με τη διάθεση της υαλογράφου και είχαν την δυνατότητα να δημιουργήσουν εξαιρετικούς χρωματισμούς υαλοπίνακες.

                Από τον Γ΄ αιώνα μ.Χ. πολλοί χριστιανοί κι εθνικοί συγγραφείς κάνουν λόγο για θαυμαστούς υαλοπίνακες που κοσμούσαν παράθυρα, όπως π.χ. του ναού της του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη κατά τον Στ΄ αιώνα.

Πάντως το γυαλί ως τον Ι΄ αιώνα ήταν μονόχρωμο κι από τότε και μετά άρχισε η χρησιμοποίηση του χρωματιστού και η εξέλιξη του οποίου ακολούθησε την αρχιτεκτονική. Από τον ΙΔ΄ αιώνα που αποκαλύφτηκε το κίτρινο χρώμα επέτρεψε αντί της μέχρι τότε επικόλλησης μικρών χρωματιστών τεμαχίων σε διάφορα σχέδια και χρωματισμούς τη ζωγράφιση εγχρώμων σχεδίων σε λευκούς υαλοπίνακες. Με την ανακάλυψη αυτή άρχισε η ακμή της υαλογραφίας ώστε τον ΙΣΤ’ αιώνα να συναγωνίζεται και τα άλλα είδη της τέχνης αναπληρώνοντας πολλές φορές κι αυτήν την προσωπογραφία. Από τον ΙΖ’ αιώνα που οι υαλογράφοι άρχισαν να αναπαριστούν και τις τελευταίες χρωστικές λεπτομέρειες των θεμάτων τους όπως έκαναν στους πίνακες ζωγραφικής άρχισε η παρακμή αυτής της τέχνης.

                Η κ. Βασιλική Βιρουράκη ακολουθεί την επικρατέστερη τεχνική χρησιμοποιώντας μικρούς και μεγάλους υαλοπίνακες στις επιφάνειες των οποίων σχεδιάζει κι ακολούθως τοποθετεί παχύρευστα ή αραιότερα χρώματα, τα αποκαλούμενα ψυχρά σμάλτα, δημιουργώντας έτσι όχι μόνο ποικίλες παραστάσεις από τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και μονοπρόσωπες ή πολυπρόσωπες εικονογραφικές συνθέσεις της Ορθόδοξης κυρίως Εκκλησίας. Ετσι η υαλογραφική της θεματογραφία περιλαμβάνει εικονογραφικές συνθέσεις του δωδεκαόρτου, τον Ιησού Χριστό ως Παντοκράτορα, την Θεοτόκο σε διάφορες συνθέσεις, τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, το Αγιο Μανδήλιο κι άλλες,  όπως και πολλές άλλες σχετικές με το φυτικό και ζωικό βασίλειο και την καθημερινή ζωή.

                Κάτοχος των στοιχείων της λαϊκής δημιουργίας η κ. Βιρουράκη εκφράζεται στα έργα της με ένα δικό της ολότελα τρόπο εφαρμόζοντας με τον χρωστήρα της παχύρευστα χρώματα σε μοτίβα και σχέδια που η ίδια δημιουργεί. Ετσι τα μεταλλικά αυτά χρώματα των οποίων η τοποθέτηση σε υαλοπίνακες δεν είναι εύκολη, συνδυάζοντάς τα μεταξύ τους, δημιουργεί καινούργιους κόσμους γεμάτους λιτότητα και χάρη, χωρίς βέβαια να απολείπουν στις εκφράσεις οι συγκινήσεις, οι αδιόρατες μελαγχολίες κι ακόμη προβληματισμοί.  Προικισμένη με μεγάλη αφηγηματικότητα κι εκφραστική δύναμη δημιουργεί ιερές μορφές του κόσμου της Βασιλείας του Θεού σε σκουρόχρωμο ή ανοικτότερο βάθος ώστε πολλές φορές τα έργα της φαίνονται να κινούνται ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Δεν ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τη δημιουργό οι σωστές αναλογίες και οι κλασσικές απηχήσεις στα έργα της, αλλά κυρίως φροντίζει να παρουσιάσει δικούς της οραματισμούς και δικά της συναισθήματα με καλλιέπεια κι ομορφιά. Μερικά από τα έργα της και κυρίως εκείνα που αναφέρονται στον ουράνιο κόσμο φέρουν στιγματική διακόσμηση, άλλα ανθική κι άλλα περικλείονται σε θαυμαστά διακοσμημένα πλαίσια ώστε να δένουν απόλυτα με την εμπεριεχόμενη εικονογραφική σύνθεση. Γι αυτό και τα έργα της είναι πρωτότυπα, έχουν αυθορμητισμό και κυρίως εσωτερική έκφραση, ώστε στο σύνολό τους να βεβαιώνουν ισχυρή θεματολογική φαντασία, πνευματική δύναμη κι ακόμη απηχήσεις, προεκτάσεις κι εμπειρίες της ίδιας της δημιουργού.

Κι αυτό είναι το αποκορύφωμα της δουλειάς της, μιας δουλειάς όπου το έμπειρο ανθρώπινο μάτι αναγνωρίζει νοήματα, αισθήματα, ανθρώπινους πόθους και λαχτάρες, αντιλαμβάνεται ευαισθησίες και καταλαβαίνει προβληματισμούς όχι μόνο στη χρησιμοποίηση του παχύρευστου χρωματικού υλικού αλλά και σ αυτή ακόμη την έκφραση.

 

Δρ. Θεοχάρης Μιχ. Προβατάκης

Τέως Διευθυντής Υπουργείου Πολιτισμού

Αρχων Καστρίνσιος της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας

 

Εκθέσεις:

• 1998, πρώτη ατομική έκθεση υαλογραφικής τέχνης στο Σύλλογο Επαγγελματιών Ζωγράφων Β. Ελλάδος
• 1999-2000, πολλαπλές εκθέσεις υαλογραφίας ΝΑΪΦ με εναλλασσόμενα θέματα στην αίθουσα «ΤΑΣΣΟΣ» του Δημαρχείου Αμπελοκήπων
• 2001,έκθεση αφιερωμένη στην Τρίτη ηλικία, πολυχώρος Α΄ΚΑΠΗ Αμπελοκήπων
• 2001, αίθουσα «ΣΕΙΡΙΟΣ»
• 2001, «διαμορφώνοντας την τάξη σε εκθεσιακό χώρο» μετά από πρόσκληση του Δημοτικού Σχολείου Λειβαδίου Θεσσαλονίκης
• 2002-2003, έκθεση επιδοτούμενη από τον ΟΑΕΔ με θέμα «Παράδοση και Θρησκεία χθες και σήμερα»
• 2003, έκεθση ΝΑΪΦ με θέμα «Αρχαία Ελλάδα και παραδοσιακός ελληνισμός», Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Αμπελοκήπων

…εδώ κλείνει η σελίδα μου ως απλής εικαστικής υαλογράφου κι ανοίγει ο νέος κύκλος της καλλιτεχνικής μου ζωής ως Υαλογράφου-Ψηφιδογράφου και Προέδρου της μη-κερδοσκοπικής εταιρείας “ΨΗΦΙΔΩΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ”

2004
• Εκθεση υαλογραφικής ψηφιδογραφίας με θέμα «Βυζαντινή Ψηφιδογραφική Τέχνη», Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Αμπελοκήπων
• Εκθεση με θέμα «Ποντιακός Ελληνισμός και Ελληνορθόδοξη παράδοση», Μονή Λαζαριστών
• Εκθεση με θέμα «Ο Αρχαιοελληνικός πολιτισμός και η σημερινή πραγματικότητα», Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης
• Εκθεση με θέμα « Κρήτη και Μακεδονία, οι μεγάλες επάλξεις του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού», Μονή Λαζαριστών
• Εκθεση με θέμα «Αιγαιοπελαγίτικη κληρονομιά», Δ.Ε.Θ.
• Σεμινάρια (7) δωρεάν διδασκαλίας σε μαθητές, Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης

2005
• Σεμινάρια υαλογραφικής ψηφιδογραφίας, 1ο Δημοτικό Σχολείο Ν.Μουδανιών
• Εκθεση με θέμα «Ο Χριστός χθες και σήμερα ο Αυτός και εις τους αιώνας», Ενωση Κωφών Β.Ελλάδος
• Εκθεση με θέμα «Υαλογραφικές εκφράσεις από τον αρχαίο και βυζαντινό κόσμο της Μακεδονίας», αίθουσα τέχνης Κοζάνης
• Εκθεση ζωγραφικής με θέμα «Βυζαντινή ζωγραφική παράδοση και περιβάλλον», Πάρκο περιβάλλοντος του ΟΤΑ Μείζονος Θεσσαλονίκης

2006 
• Σεμινάρια δωρεάν διδασκαλίας υαλογραφικής τέχνης, Πολιτιστικό Κέντρο Θέρμης
• Εκθεση ζωγραφικής με θέμα «Αρχαιοπλασίες και φυσικός κόσμος», Υ.Μ.Α.Θ.
• Εκθεση υδατοκομμιογραφίας με θέμα «Εικαστικοί Θρύλοι», Φράγμα Θέρμης «Θέρμης Δρώμενα»
• Εκθεση υαλογραφίας με θέμα «Εκφράσεις και μηνύματα από τον κόσμο των Βυζαντινών-Παλαιολόγων», Πινακοθήκη Θέρμης
• Εκθεση υαλογραφίας με θέμα «Αρχαιοπλασίες και φυσικός κόσμος», Πάρκο περιβάλλοντος ΟΤΑ Μείζονος Θεσσαλονίκης
• Εκθεση με θέμα «Εθνομνήμες πολιτισμού-Σαρακατσάνων στάνη», Πολεμικό Μουσείο
• Διδασκαλία δωρεάν της υαλογραφικής τέχνης, Τμήμα εφαρμοσμένων Τεχνών Ευκλείδη

2007
• Διδασκαλία υαλογραφικής ψηφιδογραφίας στο 2ο Δημ. Σχολείο Θέρμης, έκθεση των έργων μαθητών στην Πινακοθήκη Θέρμης

2008
• Εκθεση σμαλτογραφίας με θέμα «Η μάνα Φύση και η αρχαϊζουσα παράδοση», Πάρκο περιβάλλοντος ΟΤΑ Μείζονος Θεσσαλονίκης
• Εκθεση υαλογραφίας με θέμα «Βυζαντινών και Παλαιολόγων μνήμες σε φόντο Θερμαϊκού»,αίθουσα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Θέρμης

2009
• Εκθεση υαλογραφίας με θέμα «Αρωμα συμβασιλεύουσας από αναμνήσεις Κερατίου», Αγ.Γεώργιος Ροτόντα

2010
• Εκθεση υαλογραφικής ψηφιδογραφίας, Κέντρο Ιστορίας Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης (Κ.Ι.Α.Θ)
• Παράλληλη έκθεση της ιδίας και των μαθητών της με θέμα «Τέχνη, οδός προς το Θείον», gallery Remezo

2011
• Εκθεση υαλογραφίας στην Κασσανδρεία Χαλκιδικής με θέμα "ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΥ ΑΓΝΑΝΤΕΜΑ" στα πλαίσια των ¨ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΜΕΝΩΝ" 
• Εκθεση υαλογραφικής ψηφιδογραφίας στα λουτρά Χαλκιδικής με θέμα του "ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ"
• Εκθεση υαλογραφίας στο μελισσοκομικό συνεταιρισμό Θάσου με θέμα "ΜΕΛΙΡΥΤΟ ΑΙΓΑΙΟ" •Εκθέσεις υαλογραφικής ψηφιδογραφίας μαθητών δημοτικού σχολείου Καλάνδρας και δημοτικού σχολείου Φούρκας Χαλκιδικής έπειτα απο δωρέα διδασκαλίας Βασιλικής Βιρουράκη με θέμα "ΣΤΑΧΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΜΑΣ"

2013-14

Εκθεση υαλογραφικής ψηφιδογραφίας στα Λουτρά Αγίς Παρασκευής Χαλκιδικής με θέμα “ ΑΓΓΕΛΩΝ ΠΗΓΗ” με δωρεάν διδασκαλία από την Βασιλική Βιρουράκη.

bottom of page